OSA hastalığının cerrahi tedavisinde, üst hava yolunda horlamaya ve uyku apnesine neden olan obstrüksiyon bölgelerinin çeşitli eksizyon ve rekonstrüksiyon cerrahileri ile kollabe olmayan patent bir hava yoluna dönüştürülmesi amaçlanır. Ameliyat kararı verilen hastalarda bir veya birden fazla anatomik bölge için (tek veya çok seviyeli cerrahi), bir seferde veya bir seferden daha fazla (tek veya çok aşamalı cerrahi) ameliyat yöntemi uygulanabilir. Ameliyat edilecek bölgelere ve hangi ameliyatların yapılacağına, üst havayolunun ayrıntılı muayenesi yapılarak karar verilir. Uyku endoskopisi son yıllarda giderek önem kazanmış ve çoğu uyku cerrahı tarafından ameliyat kararı vermede mutlaka başvurulması gereken bir yöntem olarak ön plana çıkmıştır. OSA, burundan başlayarak vokal kordlara kadar olan solunum yolundaki mekanik ve dinamik tıkanıklıklardan kaynaklanan bir hastalık olduğundan, cerrahi tedavinin en çok uygulandığı bölgeler de kollabe olmaya yatkın olan orofarengeal ve hipofarengeal bölgelerdir. OSA cerrahi tedavisinde ilk olarak orofarengeal bölge cerrahileri uygulanmıştır. İlk cerrahi teknik yaklaşık 40 yıl önce kas ve mukozanın eksizyonu şeklinde yapılmış ve zaman içinde evrimleşerek sadece mukoza eksizyonunun yapıldığı kas koruyucu cerrahiler tanımlanmış ve son olarak günümüzde ise mukoza eksizyonunun ve kas rekonstrüksiyonlarının yapıldığı cerrahi teknikler geliştirilmiş ve geliştirilmeye de devam etmektedir. Basit horlaması olan ve hafif OSA olan hastalarda genel önemlerin uygulanmasına rağmen iyileşme olmadığında ya da PAP tedavisini kabul etmeyen veya kullanamayan orta ve ağır OSA olan hastalarda cerrahi tedavi endikasyonu vardır. Genel olarak gündüz aşırı uykululuğu olan hastaların PAP tedavisini kabul etme olasılığı daha fazladır. Bununla birlikte genç ve gündüz aşırı uykululuğu az olan hastalar ise genellikle PAP tedavisi yerine cerrahi tedaviyi tercih etme eğilimindedirler. Cerrahi tedavide amaç üst solunum yolunda kısmi ya da tam obstrüksiyona sebep olan hava yolu bölümünün, by-pass edilmesi, genişletmesi veya yeniden şekillendirilmesi yoluyla normal hava akımının sağlanmasıdır. Cerrahi tedavinin başarısı uygulanan yönteme ve hastalığın şiddetine göre değişkenlik göstermektedir. Cerrahi tedavinin başarısını artırmak için üst hava yolundaki darlığın seviyesi belirlenmelidir. Uykuda solunum sırasında oluşan kollaps, üst hava yolunda birden fazla seviyede olabilir. Bunun için detaylı bir fizik muayene yapılmalı, fiberoptik endoskopi ve gerekirse hastalara uyku endoskopisi yapılmalıdır. Darlık seviyesine göre uygulanacak cerrahi tek seviyeli ya da çok seviyeli olarak planlanmalıdır. OSA hastalığında cerrahi tedavi yöntemleri çok çeşitlidir.
Ana başlıklar altında sıralayacak olursak;
I. Buruna Yönelik Cerrahiler
- Alt konka cerrahileri,
- Septoplasti/rinoplasti,
- Nazal Valv cerrahisi,
- Endoskopik sinüs cerrahisi,
- Adenoidektomi.
II. Palatal ve Farengeal Cerrahiler
- Modifiye uvulopalatofaringoplasti (UPPP),
- Anterior palatoplasti,
- Cahali lateral faringoplasti,
- Ekspansiyon sfinkter faringoplasti,
- Transpalatal ilerletme.
III. Hipofarengeal Cerrahiler
- Genioglossus ilerletme,
- Dil Askısı,
- Koblatör yardımlı endoskopik dil kökü rezeksiyonu,
- Hipoglossal sinir stimülasyonu,
- Transoral robotik cerrahi.
IV. Maksillofasiyal Cerrahiler
- Maksiller/mandibuler ilerletme,
- Maksillo-mandibuler ilerletme,
- Maksiller genişletme.
Günümüzde horlama ve obstrüktif uyku apnesi olan hastaların tedavisinde en sık yapılan cerrahi müdahaleler yumuşak damağa yönelik olanlardır. Orofarenks cerrahisi olarak da adlandırılan bu tür cerrahide amaç, retropalatal bölgenin genişletilmesidir. En sık cerrahi uygulanan bölge olması, hastaların %75’inde yumuşak damağı da içine alan bir sorun olmasından kaynaklanmaktadır. Bu bölgeye yönelik en sık uygulanan girişim uvulopalatofarengoplastidir.
